Son yıllarda kadınlar geçirilen cerrahi operasyonlar, stresli bir yaşam şekli, genetik nedenler gibi bazı sebeplerden ötürü erken menopoza girebilmektedirler. Bazı hormonal sorunlar, erken menopoz, ışın tedavisi, kemoterapi gibi ağır tedaviler sonucu veya daha başka sebeplere bağlı olarak hamile kalma şansını tamamen kaybeden; yumurtaların kalitesizliği, yumurta yetersizliği nedeniyle tüp bebek tedavisi ile de hamile kalamayan hastalar için ilaç niteliğinde olan yumurta donasyonu adeta mucize niteliği taşımaktadır.
Hamile kalma umudunu kaybetmiş kadınların buna sebep olan problem ne olursa olsun, menopoza girme süreleri ne kadar eski olursa olsun, çocuk isteyen her kadın gibi sorunsuz bir şekilde hamile kalmaları yumurta donasyonu ile mümkün olabilmektedir.
Yumurta bağışı veya yumurta nakli olarak da anılan yumurta donasyonu işleminde tüp bebek tedavisinde uygulanan bütün aşamalar uygulanır. Donör olarak bilinen bağışçıların yumurtalıkları ilaçlarla uyarılır, elde edilen yumurtalar baba adayından alınan spermlerle döllenir. Döllenen yumurtalar yani embriyolar alıcı kadının rahmine transfer edilir. 30 yıla yakındır uygulanmakta olan bir tüp bebek tedavi yöntemidir.
Hangi Ülkelerde Yumurta Donasyonu (Yumurta Bağışı) Uygulanmaktadır?
Çocuk sahibi olmak isteyip hiçbir şekilde doğal yollardan çocuk sahibi olamayan kadınlar için uzun bir süredir yaygın olarak kullanılan bu yöntem birçok ülkede yaygın olarak kullanılmaktadır. Müslüman ülkelerde de yaygın olarak kullanılmaktadır. İran, Mısır, Lübnan yumurta donasyonu yöntemini uygulayan Müslüman ülkelerdendir. Avrupa ülkelerinden olan Belçika, İspanya, İngiltere, Yunanistan gibi ülkelerde uygulanmasına izin verilen bir yöntemdir. Afrika ülkelerinin birçoğunda, güney ve kuzey Amerika ülkelerinde Avusturalya ve Asya ülkelerinin bazılarında uygulanabilen yardımcı üreme tedavilerinden biridir. Türkiye’ de ise yumurta bağışı, yumurta donasyonu uygulaması tüp bebek tedavisi ile ilgili tüzük hazırlanırken yasaklanan bir uygulamadır.
KKTC’ de ise hazırlanan ilk tüzükle uygulanması serbest bırakılan yumurta donasyonu uygulaması için ilerleyen tarihlerde farklı düzenlemeler ve değişiklik yapılmıştır.
Yumurta Donasyonu (Yumurta Nakli) İşlemi Kimlere Uyulanır?
Yumurta donasyonu (yumurta nakli) ;
- Erken menopoza girmiş ya da menopoza girmiş, hiçbir şekilde yumurta üretimi olmayan kadınlara,
- Kalıtsal bir problemi olan kadınlara,
- Farklı hastalıklar nedeniyle yumurtalıkları alınmış kadınlara,
- Kemoterapi, radyoterapi tedavisi gibi ağır tedavi görmüş kadınlara,
- Yumurtalıkları ilaç tedavisi ile uyarılamayan kadınlara,
- Hemofili, Duchenne’s muscular distrofisi, Huntington’s koreası gibi genetik aktarımla çocuğa geçebilecek kalıtsal rahatsızlığı olan çiftlere,
- Üst üste tekrarlayan başarısız tüp bebek tedavisi olanlara,
- Yaşa bağlı olarak yeterli yumurta rezervine sahip olamayan kadınlara,
- Gay çiftlere uygulanmaktadır.
Yumurta Bağışı (Yumurta Nakli) İçin Yapılması Gereken Hazırlıklar ve İşlemler Nelerdir?
Yumurta donasyonu için bağışçıların geçerli bir kimlik belgesi olmalıdır. Bağışçı olmak isteyenlerin Geçerli kimlik belgesi ile bağışçıların eğitim durumlarını gösteren belge ile merkezimize başvuruları alınmaktadır. Geçerli bilgileri veremeyen, güvenilir olmayanların başvuruları kabul edilmemektedir.
Merkezimizde en çok üzerinde durulan ve önem verilen durum uygun donör seçimi ve donörün bağışa hazırlanmasıdır. Uzun yıllardır yumurta naklini uygulayan merkezimiz çiftlerin sorunsuz ve güvenilir bir şekilde çocuk sahibi olmalarını amaçlamaktadır. Bu yüzden donör seçimi merkezimiz tarafından oldukça önemsenen bir durumdur. Değerlendirmeler ASRM ve ESHRE standartlarına uygun olarak yapılmakta ve seçilmektedir. Yapılacak bütün işlemler eksiksiz ve en yüksek kalite standartlarında yapılmakta hasta sağlığı gözetilmektedir.
Yumurta bağışçısının bağış için psikolojik açıdan hazır olup olmadığı da merkezimiz tarafından test edilmektedir. Bu işlem için psikolojik uygunluk da oldukça önemlidir. Anksiyete ve depresyon testleri ile genel bir değerlendirme yapılır. Sonrasında detaylı analizler yapılır. Kişilik bozukluğu olanlar, ciddi psikolojik rahatsızlık tespit edilen bağışçı adayları kabul edilmez. Ayrıca bağışçıların sosyal durumlarındaki bozukluklar araştırılıp değerlendirilir.
Bulaşıcı hastalıklar için ülkemizde yer alan en güvenilir laboratuvarda yasal olarak da zorunlu olan testler yapılır.
Yumurta donasyonu için bağışçının yumurtalık rezervleri, yumurta kalitesi, sayısı ile ilgili jinekolojik muayenesi yapılır. Yumurta toplama işlemi için bağışçıda herhangi bir anatomik problemin olup olmadığı araştırılıp değerlendirilir. Kanama riski taşıyan yumurta toplama işlemi için bağışçının yeterli kan hücresi olup olmadığına ve kanın pıhtılaşma durumuna bakılır. Spermlerin cerrahi operasyonla alınması gereken durumlarda erkeklerden de bu tetkikler istenir. Donörler için bazı genetik testler de yapılmaktadır. İstendiği takdirde kalıtsal hastalıkların belirlenmesi için 1800 kadar genetik bozukluğun belirlenebildiği merkezimizde ya da yurt dışında anlaşmalı olduğumuz merkezlerde yapılabilmektedir.
Bu işlemler sonrası donör için bir sertifika hazırlanır. Hazırlanan sertifikada bağışçının fiziki detayları ile tıbbi ve psikolojik bilgileri yer alır.
Yumurta donasyonu işlemi için yumurta nakli uygulanacak çiftlere uygun bağışçılarla ilgili bilgilendirilir. İşlem için uygun bulunan bağışçıya da haber verilerek bağış için hazırlanması için bilgilendirme yapılır. Her iki taraf için de uygun olunduğunda program oluşturulup uygun zamanda donör için ilaç tedavisine başlanır. Adetin 2.-3. Günü uyarılarak yeterli büyüklüğe ve olgunluğa ulaşması sağlanır. Yumurtaların istenilen boyuta ve olgunluğa ulaştığı zaman yumurta toplama işlemine geçilir. Laboratuvarda hazırlanan yumurtalar baba adayından alınan spermle döllenmeye bırakılır. Gelişen embriyolar anne adayına transfer edimesi için hazırlanır.
Bu işlemlerin hiçbir aşamasında bağışçı ve alıcılar birbirleri ile karşılaşmazlar. Kişisel bilgilerin gizliliği esastır. Her iki tarafa da birbirlerinin kimlikleri ile ilgili bilgi verilmez.
Bağışçıların bağışı gönüllü yaptıklarına dair gönüllü bağış beyanı imzalamaları gerekmektedir.
Bağışçılar anne adayının bebek dünyaya getirmelerinde yardımcı oldukları ve doğacak çocuk üzerinde hiçbir sorumluluk ve hak sahibi olmadıkları konusunda bilgilendirilmektedir. Dünyaya gelecek bebek üzerindeki bütün sorumluluk bebeği doğuran kişiye aittir.
Yumurta donasyonu yapılacak çiftler yani alıcılar eğer isterlerse bağışçı ile ilgili kimlik bilgileri haricindeki bağışçı özelliklerine ulaşabilirler. Bu bilgileri isteme hakları mevcuttur. Fakat kesinlikle kimlik bilgileri paylaşılmaz.
Yumurta donasyonu için başvuran bağışçının yumurta toplama işlemine kadar vaz geçme hakkı vardır. Tamamen gönüllü bir işlem olduğu için bağışçının bu konu ile ilgili bilgilendirilmesi yasal bir zorunluluktur. Bağışın herhangi bir aşamasında istenmeyen komplikasyonlar oluşabilir. Yumurtanın gelişmediği istenilen büyüklüğe ulaşamadığı gibi durumlarda işlem iptal edilebilir. Bütün bu riskler bağışçıya bildirilir.
Yumurta nakli işleminin başarısı için alıcılara da bazı tetkikler uygulanır. Anne adayının fiziksel muayenesi sonrası ultrason muayenesi ile tedaviye başlanır. Baba adayının da mutlaka sperm analizi yapılmaktadır. Ayrıca çiftlere bulaşıcı hastalıkların olup olmadığını tespit etmek için testler yapılır. Başarılı bir tedavi için alıcıların muayenesi ve değerlendirilmesi oldukça önemlidir.
Yumurta donasyonu için alıcı çiftler tedavinin bütün aşamalarıyla ilgili bilgilendirilmelidir. Yapılacak işlemi kabul ettiklerine dair formu imzalayarak onay verdiklerini belirtmek zorundadırlar. Alıcılar Bağışçının kimlik bilgilerine ulaşamayacaklarını ve kendi kişisel bilgilerinin de hiç kimseyle paylaşılmayacağıyla ilgili bilgilendirilmelidir. Ayrıca dünyaya gelecek bebeğin bütün yasal sorumluluğunun kendilerine ait olduğunu da bilmelidirler.
Tedavimiz esnasında kullandığımız bütün cihazların rutin olarak kontrolleri yetkili firmalar tarafından yapılmaktadır. İşlem yaptığımız bütün hastalarımız bizim ailemiz olarak gördüğümüz kişilerdir. Aynı özenle tedaviyi uygulamakta ve çiftlere ihtiyaç duydukları her türlü desteği vermekteyiz.
