Testis ve Epididim Enfeksiyonu Nedir? Erkek Sağlığını Tehdit Eden Önemli Bir Durum: Orşit ve Epididimit
Testis ve epididim enfeksiyonu, erkek üreme sisteminde en sık karşılaşılan sorunlardan biridir. Genellikle ağrılı ve rahatsız edici olan bu durum, erken teşhis ve doğru tedavi ile kolayca kontrol altına alınabilir. Ancak ihmal edildiğinde, ciddi komplikasyonlara, hatta kısırlığa yol açabilir.
Peki, Orşit ve Epididimit olarak adlandırılan bu enfeksiyonlar tam olarak nedir, nasıl ortaya çıkar ve hangi belirtilerle kendini gösterir?
1. Epididimit (Meni Kanalı İltihabı) Nedir?
Epididimit, testislerin arkasında yer alan ve spermleri depolayıp taşıyan sarmal yapıdaki ince tüp olan epididimin iltihaplanmasıdır. Epididimit en sık görülen türdür ve her yaştan erkekte ortaya çıkabilir, ancak özellikle cinsel olarak aktif 14 ila 35 yaş arasındaki erkeklerde daha yaygındır.
- Akut Epididimit: Belirtilerin aniden başlayıp kısa sürmesi durumudur.
- Kronik Epididimit: Belirtilerin 6 haftadan uzun sürmesi veya sık sık tekrarlaması durumudur.
2. Orşit (Testis İltihabı) Nedir?
Orşit, direkt olarak testis dokusunun iltihaplanmasıdır. Orşit vakaları genellikle tek bir testiste görülse de, nadiren her iki testisi de etkileyebilir.
Epididimoorşit Nedir?
Çoğu zaman epididimdeki enfeksiyon testise de yayılır veya tam tersi olur. Bu durumda hem epididim hem de testis iltihaplanır. Bu tabloya Epididimoorşit adı verilir ve belirtileri genellikle daha şiddetlidir.
Testis ve Epididim Enfeksiyonu Neden Olur?
Bu enfeksiyonların temel nedeni genellikle bakteriyel veya viral enfeksiyonlardır. Enfeksiyonun kaynağı, hastanın yaşına ve cinsel aktivite durumuna göre değişir.
A. Genç ve Cinsel Olarak Aktif Erkeklerde Nedenleri (Bakteriyel)
Bu yaş grubunda enfeksiyonun en yaygın nedeni, cinsel yolla bulaşan hastalıklara (CYBH) yol açan bakterilerdir:
- Klamidya (Chlamydia)
- Bel Soğukluğu (Gonore)
B. Çocuklar ve İleri Yaş Erkeklerde Nedenleri (Bakteriyel ve Viral)
Cinsel yolla bulaşmayan nedenler genellikle idrar yolu veya vücudun diğer bölgelerindeki enfeksiyonlardan kaynaklanır:
- İdrar Yolu Enfeksiyonları (İYE): İdrar yolundan ilerleyen bakteriler (en sık E. Coli), epididime ulaşarak iltihaba yol açabilir.
- Kabakulak Virüsü: Özellikle ergenlik döneminden sonra kabakulak geçiren erkeklerde orşite neden olabilir.
- İyi Huylu Prostat Büyümesi (BPH): İleri yaşta, idrarın tam boşalamaması ve geriye kaçması (reflü) enfeksiyona zemin hazırlayabilir.
- Üriner Sistem Girişimleri: Üretral kateter (sonda) veya cerrahi işlemler.
- Travma: Kasık bölgesine alınan darbeler.
Testis ve Epididim Enfeksiyonu Belirtileri Nelerdir?
Epididimit ve Orşit belirtileri benzerlik gösterir ve genellikle aniden başlar:
Testis ve epididim enfeksiyonları ciddi bir durumdur ve hızlıca bir Üroloji uzmanı tarafından değerlendirilmelidir. Testis torsiyonu (testisin kendi etrafında dönmesi) gibi acil cerrahi müdahale gerektiren durumlarla karışabileceği için, ani ve şiddetli testis ağrısı bir acil durumdur.
Tedavi Nasıl Yapılır?
- Antibiyotik Tedavisi: Bakteriyel enfeksiyonlarda (en yaygın olanı) doktorunuz enfeksiyon etkenine yönelik uygun bir antibiyotik tedavisi başlatır. Tedavinin tamamlanması, belirtiler geçse bile çok önemlidir.
- Ağrı Kesiciler (NSAID): Ağrı ve iltihabı azaltmak için reçeteli veya reçetesiz ağrı kesiciler kullanılabilir.
- Destekleyici Tedaviler: Dinlenme, etkilenen testisi yukarıda tutmak için skrotal destek kullanmak ve bölgesel soğuk kompres uygulamak şikayetleri hafifletir.
- Viral Orşit Tedavisi: Kabakulak gibi viral nedenli orşitlerde, antibiyotikler işe yaramaz. Tedavi semptomları hafifletmeye ve destekleyici bakıma odaklanır.
Tedavi Edilmezse Olası Komplikasyonlar
Eğer testis ve epididim enfeksiyonu doğru ve zamanında tedavi edilmezse, şu ciddi sorunlara yol açabilir:
- Apse Formasyonu: Testis veya epididim içinde irin dolu keseler (apse) oluşabilir. Bu durum cerrahi drenaj (boşaltma) gerektirebilir.
- Kronik Ağrı: Enfeksiyon tamamen geçse bile uzun süreli ve geçmeyen testis ağrısı (kronik epididimit) gelişebilir.
- Kısırlık (İnfertilite): Özellikle her iki taraflı gelişen enfeksiyonlar veya apse oluşumu, sperm taşıyan kanallarda kalıcı tıkanıklığa neden olarak erkek kısırlığına yol açabilir.
- Testisin Kaybı (Orşiektomi): Çok nadir ve şiddetli vakalarda, kontrol altına alınamayan enfeksiyon nedeniyle testisin cerrahi olarak çıkarılması gerekebilir.
Erkek sağlığı için hayati önem taşıyan testis ve epididim enfeksiyonlarında erken teşhis hayat kurtarır ve kalıcı sorunları önler. Testis bölgesinde ağrı, şişlik veya kızarıklık fark ettiğiniz an, vakit kaybetmeden bir üroloji uzmanına başvurmalısınız.
