İnfertilite (Kısırlık) çiftlerin bir yıl korunmadan düzenli cinsel ilişkiye rağmen çocuk sahibi olamamaları olarak tanımlanabilir. İnfertilite birçok nedene bağlı olarak gelişebilen bir durumdur. Bazen de hiçbir nedene bağlı olmaksızın da infertilite gelişebilir. Günümüzde infertilite (kısırlık) bazı tedavi yöntemleri ile üstesinden gelinebilecek bir durumdur. Kadında infertilite yumurtalık rezervlerinin yeterli olmaması, çeşitli rahatsızlıklar nedeniyle yumurtalıkların zarar görmesi sonucu yumurta oluşamaması gibi bazı durumlarda ortaya çıkabilir. Erkekte ise sperm sayısının yetersizliği, hareketsizliği ya da menide hiç sperm olmaması infertilite nedeni olmaktadır. Yani erkekte infertilite erkeklerin bazı sebeplere bağlı olarak baba olamaması durumu olarak tanımlanabilir. Bu durum çiftlerde psikolojik ve sosyolojik anlamda çiftleri olumsuz anlamda etkileyen bir durum olmaktadır. Erkeğin baba olmaya engel teşkil eden bu problemleri genetik nedenlerle ortaya çıkmış olabileceği gibi sonradan geçirilen bir hastalık sonucu da ortaya çıkabilir. Erkekte oluşan bu durum sperm testi ile tespit edilebilir. Tanılanan bu durum çeşitli tedavi yöntemleri ile tedavi edilebilir. Kimi zaman ilaç tedavisi ile üstesinden gelinebilecek bu sorun kimi zaman da tüp bebek tedavisi ile giderilebilir. Ancak bazı durumlarda uygulanan bu tedavi yöntemlerine rağmen erkekteki infertilite tedavi edilemez. Erkekte hiç canlı spermin olmadığı durumlarda bu tedavi yöntemleri işe yaramaz. Bu durumlarda çocuk sahibi olmak isteyen çiftler için sperm donasyonu bir çözüm olmaktadır.
Sperm Donasyonu Nedir?
Sperm donasyonu, erkekte çeşitli nedenlerden ötürü hiç canlı spermin bulunmadığı durumlarda sperm bankasından kişinin fiziksel özelliklerine, etnik kökenine, kan grubuna uygun sperm hücresi seçilerek anne adayından alınan yumurta ile döllenmesi sağlanarak embriyo haline geldikten sonra annenin rahmine transfer edilmesi durumudur.
Erkeğin çeşitli rahatsızlıklardan dolayı geçirdiği ağır tedaviler spermleri olumsuz etkileyebilmektedir. Ya da genetik faktörler nedeniyle erkekte hiç canlı sperm hücresi bulunmayabilir. Bu durumda sperm donasyonu erkeğin baba olması için bir çözüm olmaktadır.
Sperm Donasyonu Kimlere Uygulanabilir?
- Sperm donasyonu erkekte sperm testleri sonucu hiç canlı spermin tespit edilmediği durumlarda sık sık uygulanabilen bir metottur.
- Evlilik yapmamış ve evlilik düşünmeyen kadınlarda kendi istekleri doğrultusunda sperm bağışı ile anne olmaları için kullanılan bir yöntemdir.
- Sperm sayısı, kalitesi, hareketsizliği nedeniyle çeşitli tedavi yöntemleri denenmiş fakat başarılı sonuç alınamamış durumlarda başvurulan bir yöntemdir. Bazı durumlarda erkekte karşılaşılan infertilite problemi ilaç tedavisi ya da tüp bebek yöntemi ile tedavi edilemeyebilir. Bu durumda sperm donasyonu uygulanabilir.
Erkekte İnfertilite (Kısırlık) Nedenleri
Erkekte infertilite (kısırlık) farklı nedenlere bağlı olarak gelişebilir.
Sperm çıkışı (ejakulasyon) olmaması: Anejakülasyon olarak da tanınan, diyabet gibi endokrin tabanlı rahatsızlıklar sonucu, sinir sistemine zarar veren rahatsızlıklar nedeniyle, omurilik zedelenmelerinde veya bazı ilaç tedavilerinin yoğun olarak uygulandığı durumlarında ilişki gerçekleşmesine rağmen sperm çıkmaması durumudur. Uygulanacak bazı yöntemlerle tedavi edilebilir.
Yapısal bozukluklar: Genetik nedenlere ya da doğuştan olan yapısal bazı sebepler hamile kalmayı engelleyen durumların başında gelir. Bunların arasında spermin yapısında bulunan yapısal bozukluklar bulunur. Yani spermin şeklinin normalden farklı olması spermde anomaliler olabileceğini gösterebilir. Şekli bozuk olan spermler her erkekte görülebilir. Yüzdelik oran burada önemlidir. Yapılacak analizlerle belirlenip normal spermler ayıklanarak aşılama ya da tüp bebek tedavisi ile çözülebilecek bir durumdur.
Spermde hareket bozuklukları: Sperm analizlerinde incelenen durumlardan biri de spermin hareket durumudur. Sperm hareketsizliği gebe kalmaya engel bir durumdur. Sperm hareketleri arttırılabilmekle birlikte bunun olamayacağı durumlar da olabilmektedir. Bu durumda tüp bebek tedavisi uygulanabilir.
Sperm üretim bozuklukları: Doğuştan ya da sonradan farklı nedenlerle erkekte sperm üretiminde olan bozukluklar infertiliteye neden olmaktadır.
Sayı olarak spermin yetersiz olaması: Doğal yollardan hamile kalınabilmesi için sperm sayısının 20 milyon üzerinde olması gerekmektedir. Sperm sayısı 20 milyonun altında ise sperm azlığından bahsedilebilir. Sperm sayısının az olduğu durumlarda doğal yollardan hamile kalmak çok güçtür. Kullanılan bazı ilaçlarla sperm sayısı arttırılıp doğal yollardan gebelik elde edilebilir. Fakat bazı durumlarda sperm sayısı oldukça düşüktür ve ilaçla da bu sayı arttırılamaz. bu durumlarda tüp bebek tedavisi yöntemiyle sağlıklı gebelikler elde edilebilir.
Sperm yokluğu (Azospermi): Hastalıklarda kullanılan kemoterapi, radyo terapi gibi ağır tedavi yöntemlerinden sonra, ergenlik döneminde geçirilen ateşli hastalıklar nedeniyle, geçirilen cerrahi bir operasyon nedeniyle, kaza sonucu ya da tamamen genetik nedenlerle erkekte sperm üretimi durmuş olabilir. Bu durum azospermi olarak tanımlanır. Bu durumda sperm üretimi tamamen durduğu için erkekte sperm üretimi sağlanamaz. Bu sorunu yaşayan çiftlerin çocuk sahibi olabilmeleri için uygulanacak ek yöntem sperm donasyonudur. Bu yöntemle çiftler hiçbir sosyal baskıya maruz kalmadan ve çevresel etkilerden uzak kalarak çocuk sahibi olabilirler.
Sperm Bağışı Nasıl Yapılır?
Sperm donasyonu ya da sperm bağışı işlemine karar vermeden önce erkekteki sperm durumunu tespit etmek için bazı tetkikler yapılır. Mastürbasyon ya da üroloji uzmanlarının yardımıyla erkekten seminal sıvı alınması ile işleme başlanır. Alınan seminal sıvıda laboratuvar ortamında sperm bulunmaya çalışılır. Bu tetkikler sonucu sperm bulunmaması durumunda diğer cerrahi metotlar uygulanmaya geçilir. Kliniğimizde uygulanan bu cerrahi yöntemlerden şimdiye kadar oldukça olumlu sonuçlar elde edilmiştir. Günümüzde kök hücre çalışmaları ile sperm üretimi çalışmaları devam etmektedir. Bu çalışmalardan olumlu sonuçlar alınmakla beraber halen yeterli düzeye ulaşmamışır.
Sperm Donasyonu Uygulaması
Sperm donasyonu yapılacak çiftler bu işleme karar verdiklerinde doktorumuz tarafından işlemle ilgili bilgilendirilir. Donör hakkında da bilgilendirme yapılır. Çiftler eğer isterse donörle ilgili fiziksel yapı, yapılan test sonuçları, vücut yapısı, kan grubu gibi bilgileri uzmandan alabilir. İşleme henüz başlanmadan çiftlerin donasyonu gönüllü olarak kabul ettiklerine ve yapılacak işlemle ilgili bilgilendirme yapıldığına dair izin belgesi doldurarak çift tarafından imzalanır. Bundan sonra uygulanacak olan tedavi standart tüp bebek tedavisinde uygulanan yöntemlerdir. Yumurtanın gelişimi ve olgunlaşması için ilaç tedavisine başlanır. Yumurtalar 10- 12 gün sonra istenilen boyuta geldiğinde yumurtaların çatlatılması için bir iğne yapılır. Bunu takip eden 1- 2. günde çatlayan yumurtalar toplanır. Aynı gün sperm donasyonu için alınan spermler yumurtalar ile döllenir. Döllenme sonucu oluşan embriyo anne adayının rahmine transfer edilir. Bu işlemden 12- 14 gün sonra gebelik testi yapılır. Gebeliğin gerçekleşmesi sonrasında gebeliğin takibi doğal yollardan hamilelik gerçeklemiş gibi devam edebilir. Gerçekleşen gebeliğin gebe kalma yöntemi haricinde normal gebelikten hiçbir farkı yoktur.
Sperm donasyonu ile çocuk sahibi olamayan çiftlerin çocuk sahibi olabilmeleri mümkün hale gelmiştir. Uygulanan ilaç tedavileri ve tüp bebek tedavisi sonrası eğer ki yanıt alınamıyorsa başvurulacak diğer bir yöntem sperm donasyonudur. Çiftler çocuk sahibi olmak isteyip olamadıkları durumlarda daha gergin ve kırılgan olmaktadırlar. Oldukça stresli geçen tedavi süreci bu nedenle insanların psikolojik anlamda çok daha fazla yıpranmalarına sebep olacaktır. Bu sıkıntılar çiftlerin yakınları tarafından bile bilinmediği için çocuk sahibi olamayan çiftler yavaş yavaş sosyal olarak da yalnızlaşmaktadır. Merkezimizde uyguladığımız sperm donasyonu ile çocuk sahibi olamayacaklarını düşünen çiftlerin çocuk sahibi olmalarını sağlıyoruz. Çiftler arasında bile zor konuşulan hassas bir konu olan bu durumda mahremiyete ve gizliliğe oldukça önem vermekteyiz. Kişisel bilgiler hiçbir zaman kliniğimiz tarafından paylaşılmamaktadır.
