Çiftlerin en az bir yıl süresince korunmadan cinsel ilişkide bulunmalarına rağmen kadında gebeliğin gerçekleşmediği durumlarda çiftler bir hekime başvurmalıdır. Yapılacak tetkiklerle gebeliğin gerçekleşme nedeni belirlenerek tedavi için uygulanacak yöntemler belirlenir. İnfertilite (kısırlık) olarak tanımlanan bu durum bazen tek bir nedene bağlı, bazen de birden fazla nedenin bir araya gelmesiyle ortaya çıkabilir. Kimi zaman da herhangi bir neden olmaksızın gebelik gerçekleşmeyebilir. İnsanlar bu durumda tüp bebek merkezlerine başvurarak tedavi seçeneklerini değerlendirir ve uygun yöntem belirlendikten sonra tedaviye başlanır. Bu tedaviler içerisinde başarı oranı en yüksek olan yöntem tüp bebek tedavisidir. Peki, tüp bebek tedavisi nasıl uygulanır?
Tüp Bebek Tedavisi Uygulanma Aşamaları: Bu tedavi yöntemi infertilite (kısırlık) veya bazı genetik rahatsızlıklar nedeni ile çocuk sahibi olamayan çiftlere uygulanan bir yöntemdir. Bu tedavi yönteminde öncelikle kadın ve erkekte üreme organları muayene edilerek infertilite (kısırlık) nedenleri araştırılır. Bazı tetkikler yapılarak tanı konulduktan sonra uzun süreli bir ilaç tedavisi uygulanır ve yumurtaların büyümesi sağlanır, ardından yumurtalar toplanarak erkekten alınan spermlerle yumurtanın döllenmesi sağlanarak embriyonun oluşması beklenir. Sonrasında oluşan embriyo rahme transfer edilir. Yani sırasıyla yumurta büyütme, yumurta toplama, sperm alınarak yumurtanın döllenmesi, embriyo transferi tüp bebek tedavisinin aşamalarıdır. Bu süreç hastaya göre farklılık gösterebileceği gibi yaklaşık 2 hafta sürer.
Üremeye yardımcı yöntemler arasında en etkili yöntem tüp bebek tedavisidir. Sağlıklı bir hamilelik elde etmek yaş ve sperm kalitesi gibi faktörlere bağlıdır. Genellikle tek embriyo transferi sağlanmaktadır. Bazı gerekli durumlarda birden fazla embriyo transferi yapılabilir. Fakat bu durumda çoğul gebelik oluşma ihtimali vardır. Çoğul gebelik oluşması durumunda gebelik takibinin dikkatli yapılması önerilir.
Çocuk sahibi olmak isteyip olamayan her çiftin kısırlık nedeni, sağlık koşulu birbirinden farklıdır. Bu yüzden her çifte uygulanacak tedavide farklılıklar olabilir. Kısırlık nedenleri çiftlerde iyi değerlendirilmeli ve hastaya özel bir tedavi uygulama yöntemi belirlenmelidir.
Kimler Tüp Bebek Tedavisi Uygulamalıdır?
Tüp bebek tedavisi en az bir yıl düzenli cinsel yaşama rağmen gebelik oluşmaması ya da çeşitli genetik nedenlerle çocuk sahibi olamayan çiftlere uygulanabilecek bir yöntemdir.
Kısırlık (infertilite) nedeniyle uygulanacak tüp bebek tedavisi için en başta infertilite nedeni iyi araştırılmalıdır. Öncelikle tespit edilen nedenlere yönelik tedavi uygulanmalıdır. Herhangi bir nedene bağlı olmayan yani açıklanamayan inferilitede ilk başta aşılama yöntemi denenmeli, aşılama sonrası hamilelik gerçekleşmezse tüp bebek tedavisine geçilmelidir.
Yalnız yaşı 40’ı geçmiş kişilerde 1 yıl beklemeden direk tüp bebek tedavisi yapılması önerilir. Çünkü yaş yumurta kalitesi ve yumurtlama açısından oldukça önemlidir.
Hangi Durumlarda Tüp Bebek Tedavisi Uygulanır?
Tüp bebek tedavisi, kadında tüpler kapalı ya da hasarlıysa, yumurtlama bozuklukları varsa, endometriozis varsa, miyom oluşmuşsa, sperm sayısında ve işlevinde bozukluk varsa, genetik nedenler varsa tüp bebek tedavisi uygulanabilir. Ayrıca farklı sağlık sorunları nedeniyle yumurtalıkların zarar göreceği ya da yumurta oluşamayacağı durumlardan önce sağlıklı yumurtalar elde edilip tüp bebek tedavisi yöntemi ile embriyolar dondurulması durumlarında uygulanır.
Tüp Bebek Tedavisine Nasıl Hazırlanılır?
Çiftler yapılan tetkikler sonucu hekimle birlikte tüp bebek tedavisine karar verdikten sonra tedaviye başlanır. Tüp bebek tedavisi için öncesinde mutlaka doktorun istediği tetkikler yapılmalıdır. Ayrıca tedavi öncesi tedavi maliyeti ve başarı oranı gibi detaylar öğrenilmelidir. Tedavinin bütün aşamaları hakkında çiftler bilgi sahibi olmalıdır. Fazla embriyolara ne olacağı, çoğul gebelik gerçekleşirse takibin nasıl yapılacağı gibi konular konuşulmalıdır.
Tüp Bebekle Normal Gebelik Arasında Fark Var mıdır?
Tüp bebek tedavisinin bütün aşamaları uygulandıktan 12 gün sonra gebelik testi yapılır. Test pozitif çıkarsa gebelik gerçekleşmiş demektir. Bundan sonraki takibin normal gebelik takibinden hiçbir farkı yoktur.
Tüp bebek ile normal gebelik arasındaki fark sadece gebeliğin oluşma şartlarıdır. Tüp bebek tedavisinde erkekten alınan sperm ile kadından alınan yumurtanın laboratuvar ortamında döllenmesi sağlanarak embriyo elde edilir ve bu embriyo rahme transfer edilerek gebelik gerçekleşir. Normal hamilelikte bu durum doğal yollardan vücut tarafından gerçekleştirilir. Hamileliğin gerçekleşme yöntemi haricinde her iki gebelik arasında hiçbir fark yoktur. Tüp bebekte amaç normal yollardan gebe kalmaya engel durumları ortadan kaldırarak sağlıklı bir hamilelik elde etmektir.
Tüp Bebek Tedavisi Sonrası Gebelik Belirtileri
Tüp bebek tedavisi sonrası gerçekleşen gebelik belirtilerinin normal yollardan oluşan gebelik sonrası oluşmuş gebelik sonrası belirtilerinden hiçbir farkı yoktur. Normal gebelikte yaşanan bütün belirtiler tüp bebek tedavisi sonrasında gerçekleşen gebelikte yaşanabilir. Yaşanabilen belirtiler ve bu belirtilerin hissedilme şekli kişiden kişiye farklılık gösterir. En sık hissedilen belirti meme hassasiyetidir. Meme uçlarında ve memede ağrı hissedilebilir. Bulantı ve kusma, ciltte oluşan sivilcelenme durumu, rahmin büyümesinden kaynaklı sık idrara çıkma ihtiyacı, vajinada akıntı, kasıklarda ağrı hissi, anne adayındaki duygu dalgalanmaları gibi belirtiler görülebilir. Bu belirtiler kişiden kişiye farklılık gösterir. Kimisinde bütün bu belirtiler yoğun bir şekilde hissedilirken kimisinde hiç hissedilmeyebilir.
Tüp Bebek Tedavisinden Sonra Doktora Başvurulması Gereken Durumlar Nelerdir?
- Anne adayında anormal vajinal kanama görülüyorsa,
- Vajinadan yoğun akıntı gelmesi ve bu akıntının kokulu ve normal akıntıdan daha koyu renkli olması,
- Şiddetli ağrı, sancı ve karında sertleşme olması,
- Tansiyonun yükselmesi, şiddetli baş ağrısı olması,
- Yüz, bacak ve ellerin şişmesi ve ateşli hastalık geçirilmesi doktora başvurulması gereken durumlardır.
Normal gebelikte olduğu gibi tüp bebek tedavisi sonrası gerçekleşen gebelikte ilk 3 ay oldukça önemlidir. Tüp bebek tedavisi sonrası hamilelikte bu durum düşük tehlikesi, erken doğum riski, çoğul gebelik gibi durumlar görülebileceği için bu ilk 3 aylık dönemin oldukça dikkatli geçirilmesi tavsiye edilir. Tedavi sonrasında özellikle embriyo transferinden sonra ağır kaldırılmamalı, hızlı ve ani hareketlerden kaçınılmalıdır. Ayrıca hekimin verdiği ilaçlar düzenli bir şekilde aksatılmadan kullanılmalıdır. Bu dönemde ve sonrasında riskli hareketlerden kaçınarak anne adayı günlük işlerini yapmaya devam edebilir.
Tüp Bebek Tedavisi Sonrası Beslenme Nasıl Olmalıdır?
Tüp bebek tedavisini doğrudan etkileyen unsurlardan bir tanesi beslenmedir. Tedavi sonrası oluşan gebeliğin sağlıklı bir şekilde devam edebilmesi için düzenli ve dengeli beslenmek çok önemlidir. Anne adayının özellikle gebelik sonrası protein, vitamin ve mineral ihtiyacının yeteri kadar karşılanması gerekir. Bunun için doktorun verdiği beslenme programına uyulması gerekmektedir. Normal gebelikte olduğu gibi sigara ve alkol tüketimi hamilelik için sakıncalı bir durumdur. Bu tür zararlı maddeler anne adayının ve doğrudan bebeğin sağlığını olumsuz etkileyecek, gebelik ve sonrası için istenmeyen durumların ortaya çıkmasına neden olacaktır. Normal şartlarda da insan sağlığına sayısı zararı olan bu maddelerin yumurtlamaya, hormonlara, sperm sayısına, kalitesine de olumsuz etkileri olduğu bilinmektedir.
Normal zamanlarda olduğu gibi gebelikte de su tüketimi de gebelikte beslenme için dikkat edilmesi gereken bir diğer husustur. Hamilelik sürecinde anne adayının su ihtiyacının arttığı göz önünde bulundurulursa, su tüketimi konusunda hassas davranılması gerekmektedir. Hamilelikte normal zamanlarda olduğu gibi bol bol su tüketilmesi gerekir.
