Kadın sağlığını hem fiziksel hem de psikolojik olarak etkileyen kronik bir hastalık olan Endometriozis, dünya genelinde milyonlarca kadının yaşam kalitesini düşüren ancak çoğu zaman fark edilmeden ilerleyen bir rahatsızlıktır. Mart ayı, bu önemli hastalığa dikkat çekmek ve farkındalık yaratmak amacıyla “Endometriozis Farkındalık Ayı” olarak anılmaktadır.
Endometriozis, rahim içini kaplayan endometrial dokunun, normalde bulunmaması gereken yerlerde, örneğin yumurtalıklar, fallop tüpleri, rahim arkası ya da karın zarında büyümesiyle oluşur. Bu doku her ay adet döngüsünün etkisiyle kalınlaşır, parçalanır ve kanar; ancak rahim dışında yerleştiği bölgelerde bu kan dışarı atılamaz. Bunun sonucunda bölgede iltihap, yapışıklıklar ve kist oluşumu görülür.
En sık görülen belirtiler arasında şiddetli adet sancısı, cinsel ilişki sırasında ağrı, dışkılama ya da idrar yaparken zorlanma, kronik pelvik ağrı ve infertilite (kısırlık) yer alır. Ancak her kadında belirtiler aynı olmayabilir. Bazı kadınlar hiçbir belirti yaşamadan da Endometriozis tanısı alabilir.
Yumurtalıklarda gelişen endometriozis odakları zamanla çikolata kisti (endometrioma) halini alabilir. Bu kistler yumurtalık rezervine zarar vererek kadının doğurganlık kapasitesini azaltır. Tüplerde oluşan yapışıklıklar ise yumurta ve spermin buluşmasını engelleyerek doğal yollarla gebelik şansını düşürür. Araştırmalar, infertilite tanısı almış kadınların yaklaşık %35’inde Endometriozis bulunduğunu göstermektedir. Öte yandan, bu hastalığa sahip kadınların yaklaşık %40’ı tüp bebek tedavisine başvurmadan gebe kalamamaktadır.
Ne yazık ki, bu kadar yaygın olmasına rağmen tanısı kolay konulamayan bir hastalıktır. Çünkü Endometriozis, genellikle diğer hastalıklarla karıştırılabilen belirtiler gösterir. Ultrason ya da MR gibi görüntüleme yöntemleriyle şüphelenilse de, kesin tanı ancak laparoskopi adı verilen cerrahi bir işlemle konulabilir. Bu nedenle yıllarca şikayet yaşamasına rağmen tanı alamayan çok sayıda kadın bulunmaktadır.
Endometriozis, sadece fiziksel ağrılarla sınırlı değildir. Uzun süren tanı süreci, kısırlık endişesi ve kronik ağrılar kadınların psikolojik sağlığını da etkiler. Depresyon, anksiyete ve sosyal yaşamdan geri çekilme gibi durumlar da sıkça görülür. Bu nedenle bu hastalık, bütüncül bir yaklaşımla ele alınmalıdır.
Erken tanı ve uygun tedavi ile Endometriozis kaynaklı komplikasyonların önüne geçmek mümkündür. Tedavi planı, hastanın yaşına, çocuk sahibi olma isteğine, hastalığın yaygınlığına ve belirtilerin şiddetine göre kişiselleştirilir. Hafif vakalarda ağrı kesici ilaçlar ve hormon tedavileri uygulanabilirken, ileri vakalarda cerrahi müdahale gerekebilir. Gebelik planlayan kadınlarda ise tüp bebek tedavisi sıklıkla tercih edilen yöntemlerden biridir.
Kıbrıs Amerikan Tüp Bebek Merkezi olarak, Mart ayı boyunca bu önemli sağlık sorununa dikkat çekmek, toplumun bilinç düzeyini artırmak ve kadınların doğru bilgiye ulaşmasını sağlamak amacıyla farkındalık çalışmalarımıza devam ediyoruz. Unutulmamalıdır ki, her 10 kadından biri bu hastalıktan etkilenmektedir ve erken teşhis hayat kurtarır.
Bu Mart ayında siz de çevrenizdeki kadınları bilgilendirin, belirtileri ciddiye alın, düzenli doktor kontrollerinizi ihmal etmeyin. Çünkü Endometriozis, geç kalındığında yaşam kalitesini düşüren, ancak zamanında müdahale edildiğinde yönetilebilen bir hastalıktır.
