Hamilelik süreci hesaplanırken, bu hesaplamanın ay bazından değil de hafta bazından yapılması jinekologlar tarafından özellikle tavsiye edilmektedir. Çünkü bir ay dört haftalık zaman diliminden fazlasını içerdiği için ay ile yapılan hesaplamalar yanıltıcı olmaktadır.
Kadınlar gebe kalmalarının ardından akıllarına gelen ilk sorular arasında ‘Kaç haftalık, kaç aylık hamileyim?’ sorusu da yer almaktadır. Bu sorunun yanıtını araştıran anne adayları tarafından merak edilen diğer soruların başını kaç haftalık gebe olduğu, bebeğinin kilosunun ve boyunun ne olduğu ve doğum yapmasına kaç hafta kaldığı çekmektedir.
Anne adaylarının gebe kaldıktan sonra kafasını kurcalayan sorulara yanıt bulması için ilk yapılması gereken şey gebelik hesaplaması yapmaktır. Bu hesabın yapılırken de ay üzerinden değil, hafta üzerinden yapılması gerekir. Bir ayın dört haftadan fazla olmasından dolayı geçeni ve kalanının neden olacağı kafa karışıklığı hafta hesabı sayesinde engellenmiş olur.
Kaç Haftalık Gebeyim?
Anne adayları açısından oldukça zorlu geçen gebelik süreci toplamda 40 haftayı kapsamaktadır. Bu süre gün olarak ise toplamda 280 güne tekabül etmektedir. Anne adayının kaç aylık hamile olduğunu öğrenebilmesi için öncelikle kaç haftalık gebe olduğunu bilmesi gerekmektedir. Bebeğin kaç haftalık olduğunun hesaplanmasında ise anne adayının son adet geçirdiği dönemin ilk günü baz alınmaktadır. Gebeliğin kesin olarak hangi tarihte gerçekleştiğinin hesaplamasının yapılması ise imkansızdır.
Gebelik yaşının hesaplaması anne adayının gebe kaldığını öğrendiği tarihten itibaren yapılmaz. Anne adayı düzenli bir adet dönemine sahipse ve son adet geçirdiği dönemin ilk günü anne adayı tarafından biliniyorsa, gebelik yaşının hesaplaması bu tarih baz alınarak yapılmaktadır.
Gebelik yaşı hesaplanırken ultrason tekniği de kullanılabilir. Bebeğin ultrasonda ölçülebilmesi için anne adayının son adet döneminden sonra 5 ya da 6 hafta geçmesi gerekmektedir. Bebeğin ultrason tekniğiyle ölçülmesi en erken gebelik için doğru bir tekniktir. Gebeliğin daha sonraki sürecinde bu ölçümlemenin doğru yapılması imkansızdır. Ultrason tekniğiyle bebeğin gestasyon yaşının tahmin edilmesinde en uygun hafta aralığı 8’inci ve 18’inci haftalar arasıdır. Gebelik yaşı hesaplanırken en doğru yöntemin anne adayının son adet döneminin ilk gününün baz alınması ve gebelik yaşının ultrason muayenesiyle ölçülmesi olduğu bilinmektedir.
Adet dönemi düzenli olan kadınlar için son adet döneminin ilk gününden ortalama 11-21 gün aralığında gebelik gerçekleşmektedir. Yumurtlamanın gerçekleşme tarihinin kesin bilinmesi neredeyse imkansız olduğu için kesin gebe kalınan tarihin hesaplanması oldukça zordur. Anne adayının gebelik tarihi hesaplanırken son adet döneminin ilk gününden itibaren hesaplanması ise sadece bir tahminden ibarettir.
Kesin gebelik tarihi genellikle yapay döllenme, diğer adıyla tüp bebek yöntemiyle gebe kalan kadınlarda bilinmektedir. Gebeliğin haftaya göre aylık hesaplamasında ise aşağıdaki tablo kullanılabilir.
- Gebelikte 4-5 hafta – 1 Ay
- Gebelikte 8-9 hafta – 2 Ay
- Gebelikte 12-13 hafta – 3 Ay
- Gebelikte 16-17 hafta – 4 Ay
- Gebelikte 20-21 hafta – 5 Ay
- Gebelikte 24-25 hafta – 6 Ay
- Gebelikte 28-29 hafta – 7 Ay
- Gebelikte 32-33 hafta – 8 Ay
Gebelik 36’ıncı hafta sonlandığı zaman 9 aylık gebelik süreci tamamlanmış ve artık gebeliğin son ayına girilmiş olmaktadır. Gebelikte 40’ıncı haftanın sonlanmasıyla birlikte gebelikte 9 ay 10 günlük süreç tamamlanmış sayılır.
Anne adayının ortalama 40 hafta boyunca sürecek olan gebelik sürecinde gebelik ile ilgili gelişmeler hakkında bilgi edinmesi kafasındaki soru işaretlerini gidermesine yardımcı olacağı gibi gebelik sürecini bilinçli olarak geçirmesini de sağlayacaktır. Anne adayının gebelik sürecinde vücudundaki değişimlerin yanı sıra bebeğindeki gelişimleri yakından takip edebilmesi içinde gebelikte hangi haftada olduğunu bilmesi önemlidir.
Gebelik Takvimi Ne Zaman Başlar?
Anne adayı için gebelik takvimi son adet tarihinden itibaren başlamaktadır. gebelik tarihi hesaplanırken anne adayının geçirdiği son adet tarihinin başlangıç günü baz alınmaktadır. Bu tarih sayesinde anne adayının kaç aylık gebe olduğu rahatlıkla hesaplanabilmekte ve hekim tarafından yapılacak olan tetkiklerle de gebelik takvimi için başlangıç günü oluşturulmaktadır. Gebelik takviminin periyodu ise gebelik sürecinin ilerlemesiyle birlikte bebek dünyaya gelen kadar sürmektedir.
Gebelikte Trimester Dönemleri
Gebelik sürecinde genellikle hafta ya da ay hesaplaması üzerinde açıklamalar yapılsa da gebelikte trimester dönemleri üzerinde de hekimlerin açıklama yapabilmektedir. Trimester, Latince’de 3’er aylık süreler demektir. Gebelik dönemlerinin belirtilmesinde de trimester sözcüğü çok sık kullanılmakta olup, gebelik süreci 3 trimester dönemini kapsamaktadır. Bu trimester dönemlerinin her biri kendisine özgü özellikler içermektedir. Bu nedenle her trimester döneminde anne adayının kontrollerini ihmal etmeyerek gebelik sürecinin sağlıklı bir şekilde ilerleyip ilerlemediğini takip etmesi çok önemlidir. Bu trimester dönemleri bebeğin gelişiminin, boyunun ve kilosunun takip edilmesinin yanı sıra anne adayının vücudundaki değişimler ile ilgili bilgi sahibi olması açısından da büyük önem arz etmektedir. Gebelik sürecinde trimester dönemlerinin özellikleri nelerdir ve bu dönemlerde neler takip edilmelidir?
İlk Trimester Dönemi (İlk Üç Ay)
Gebelik sürecindeki ilk 13 haftaya ilk trimester dönemi denilmektedir. İlk trimester dönemi, gebelik semptomlarının en az görüldüğü dönem olduğu için gebelik sürecinde geçirilen en rahat dönem olarak bilinir. İlk trimester döneminde anne adayının bebeğinin sağlığından emin olması ve gebeliğin doğal seyrinde ilerleyip ilerlemediğinden emin olması açısından yaptırması gereken gebelik testlerinin sayısı diğer trimester dönemleriyle kıyaslandığı zaman oldukça fazladır.
Gebeliğin 6’ıncı haftasından itibaren gittikçe belirginleşmeye başlayan ve 10’uncu haftadan itibaren de çok rahat duyulabilen kalp atışları bebeğin sağlıklı olduğunun en önemli belirtisidir.
Gebeliğin ilk trimester döneminde smear testi yani rahim ağzı taraması ile troit testinin yaptırılması büyük önem taşımaktadır. Bu testlerden elde edilen neticelere göre anne adayının gebelik boyunca bir tedavi görüp görmeyeceğine karar verilmektedir.
Yine toksoplazma ve kızamıkçık testlerinin gebelik öncesinde yaptırılmaması halinde ilk trimester döneminde yaptırılması ihmal edilmemelidir.
Down Sendromu gibi kromozomal farlılıklar olup olmadığının belirlenmesi için yapılan ikili tarama testi ya ilk trimester döneminin sonunda, ya da ikincin trimester döneminin başında yapılmaktadır.
İlk trimester döneminde anne adayının gebelik haftası ve kaç aylık hamile olduğu ise şöyledir;
- Gebeliğin 5’inci haftasında anne adayı 1 ay 5 günlük hamiledir.
- Gebeliğin 6’ıncı haftasında anne adayı 1 ay 12 günlük hamiledir.
- Gebeliğin 7’inci haftasında anne adayı 1 ay 19 günlük hamiledir.
- Gebeliğin 8’inci haftasında anne adayı 1 ay 26 günlük hamiledir.
- Gebeliğin 9’uncu haftasında anne adayı 2 ay 3 günlük hamiledir.
- Gebeliğin 10’uncu haftasında anne adayı 2 ay 10 günlük hamiledir.
- Gebeliğin 11’inci haftasında anne adayı 2 ay 17 günlük hamiledir.
- Gebeliğin 12’inci haftasında anne adayı 2 ay 24 günlük hamiledir.
- Gebeliğin 13’üncü haftasında anne adayı 3 ay 1 günlük hamiledir.
İkinci Trimester Dönemi (3-6 Ay)
Gebelik sürecinin ikinci trimester dönemi 14’üncü ve 26’ıncı haftalar aralığını kapsamaktadır. İkinci trimester döneminde anne adaylarının kaygılarında ve endişelerinde ciddi azalma olmakla birlikte bebeklerinin gelişimine daha fazla odaklanmaktadırlar. Gebeliğin semptomları ikinci trimester döneminde yavaş yavaş başlasa da bu dönemde asıl olan bebeğin gelişimindeki belirginliktir. Bu dönemde azalan testlerin yerini düzenli ultrason kontrolleri almıştır. İkili tarama testlerinin ilk trimester döneminin sonunda yaptırılmaması halinde ikinci trimester döneminin başında yaptırılması ihmal edilmemelidir. İkili tarama testi için uzmanlar 11 ila 14’üncü haftalar aralığını tavsiye etse de bu test için en doğru zamanı anne adayını takip eden hekim belirleyecektir. İkili testle bebekte Down Sendromu gibi kromozomal bir farklılık olup olmadığı hekim tarafından kontrol edilmektedir. Her ne kadar bu testten elde edilen sonuç kesin olmasa da doğruluk oranının oldukça yüksek olduğu bilinmektedir.
Bebeğin organları ve vücut sistemleri ikinci trimester döneminde hızla gelişmektedir. Bebeğin cinsiyetini ise hekim ultrason muayenesinde 12’inci haftadan itibaren tahmin edebilmektedir. Anne adayının bebeğinin cinsiyetini kesin öğrenmesi için 16’ıncı haftayı beklemesi gerekmektedir.
İkinci trimester döneminde anne adayının gebelik haftası ve kaç aylık hamile olduğu ise şöyledir;
- Gebeliğin 14’üncü haftasında anne adayı 3 ay 8 günlük hamiledir.
- Gebeliğin 15’inci haftasında anne adayı 3 ay 15 günlük hamiledir.
- Gebeliğin 16’ıncı haftasında anne adayı 3 ay 22 günlük hamiledir.
- Gebeliğin 17’inci haftasında anne adayı 3 ay 29 günlük hamiledir.
- Gebeliğin 18’inci haftasında anne adayı 4 ay 6 günlük hamiledir.
- Gebeliğin 19’uncu haftasında anne adayı 4 ay 13 günlük hamiledir.
- Gebeliğin 20’inci haftasında anne adayı 4 ay 20 günlük hamiledir.
- Gebeliğin 21’inci haftasında anne adayı 4 ay 27 günlük hamiledir.
- Gebeliğin 22’inci haftasında anne adayı 5 ay 4 günlük hamiledir.
- Gebeliğin 23’üncü haftasında anne adayı 5 ay 11 günlük hamiledir.
- Gebeliğin 24’üncü haftasında anne adayı 5 ay 18 günlük hamiledir.
- Gebeliğin 25’inci haftasında anne adayı 5 ay 25 günlük hamiledir.
- Gebeliğin 26’ıncı haftasında anne adayı 6 ay 2 günlük hamiledir.
Gebeliğin Üçüncü Trimester Dönemi (6-9 Ay)
Gebeliğin 27’inci haftası ile doğuma kadar geçen sürece üçüncü trimester dönemi denilmektedir. Üçüncü trimester döneminde anne adayındaki gebelik semptomları gittikçe artmaktadır. Bu dönemde bacaklarda ödem oluşumuna, sırt ağrılarına ve idrar kaçırma gibi semptomlara çok sık rastlanmaktadır. Gebeliğin son trimester dönemi olan üçüncü trimester döneminde bebeğin vücut sistemleri ve organları gelişimini tam olarak tamamlamaktadır. Gebeliğin 35’inci haftasından sonra sadece doğumu bekleyen bebek kilo almayı sürdürmektedir. Ayrıca gebeliğin 35’inci haftasında erken doğumla dünyaya gelen bebeğin hiçbir desteğe gereksinim duymadan yaşama tutunma şansı oldukça yüksektir. Gebeliğin bu son trimester döneminde anne adayları gebelik semptomlarıyla rahatlıkla baş etmek ve bebeği dünyaya geldiğinde onu karşılamaya hazır olmak için bebek alışverişi yapabilir, doğum çantası hazırlayabilir ve kendisine beyaz uyku gürültü sensörlü bir uyku arkadaşı edinebilir. Üçüncü trimester döneminde anne adayının bebeğinin hazırlıklarıyla meşgul olması, doğum korkusunun ve stresinin azalmasına da yardımcı olmaktadır.
Üçüncü trimester döneminde anne adayının gebelik haftası ve kaç aylık hamile olduğu ise şöyledir;
- Gebeliğin 27’inci haftasında anne adayı 6 ay 9 günlük hamiledir.
- Gebeliğin 28’inci haftasında anne adayı 6 ay 16 günlük hamiledir.
- Gebeliğin 29’uncu haftasında anne adayı 6 ay 23 günlük hamiledir.
- Gebeliğin 30’uncu haftasında anne adayı 7 aylık hamiledir.
- Gebeliğin 31’inci haftasında anne adayı 7 ay 7 günlük hamiledir.
- Gebeliğin 32’inci haftasında anne adayı 7 ay 14 günlük hamiledir.
- Gebeliğin 33’üncü haftasında anne adayı 7 ay 21 günlük hamiledir.
- Gebeliğin 34’üncü haftasında anne adayı 7 ay 28 günlük hamiledir.
- Gebeliğin 35’inci haftasında anne adayı 8 ay 5 günlük hamiledir.
- Gebeliğin 36’ıncı haftasında anne adayı 8 ay 12 günlük hamiledir.
- Gebeliğin 37’inci haftasında anne adayı 8 ay 19 günlük hamiledir.
- Gebeliğin 38’inci haftasında anne adayı 8 ay 26 günlük hamiledir.
- Gebeliğin 39’uncu haftasında anne adayı 9 ay 3 günlük hamiledir.
- Gebeliğin 40’ıncı haftasında anne adayı 9 ay 10 günlük hamiledir.
Gebelik Takvimi Takip Edilmeli
Anne adayı, gebeliğinin kaçıncı haftasında olduğunu kesin olarak hekim tarafından yapılan muayene ve ultrason muayenesinin ardından öğrenebilir. Ayrıca gebeliğin kaçıncı haftasında olunduğunun tespit edilmesinde en önemli faktörler arasında bebeğin boy ve ağırlık ölçümleri de yer almaktadır.
Gebelik takviminin oluşturulması anne adayının sağlığının yanı sıra bebeğin gelişiminin sağlıklı olup olmadığının tespit edilmesi açısından da önemlidir. Bebeğin gelişiminde ya da annenin sağlığında oluşabilecek herhangi bir olumsuz duruma hekim tarafından zamanında müdahale edilebilmesi için gebelik takviminin dikkate alınması gerekmektedir. Yine gebelik takvimi gebelik süresince yapılması gereken klasik testlerin zamanında yapılması içinde büyük önem taşımaktadır.
Gebelikte haftalar ilerledikçe anne adayının vücudunda yaşanan değişimlerin yanı sıra bebekteki değişimlerinde göz önünde bulundurulması gerekmektedir. Bebeğin boy ve kilosunun sağlıklı olup olmadığı gebelik takvimiyle takip sayesinde mümkün olmaktadır. Bebeğin ultrason muayenesinde kilo ve boy ölçümleri tahmini olasılıklar üzerinden değerlendirilmektedir. Çünkü bebeğin annesinin karnındaki duruş pozisyonu nedeniyle doğru ölçüm ancak tahmini değerler üzerinden yapılmaktadır.
